Эссэг яаж бичих вэ?

Эссе хэрхэн бичих вэ?

Гадаадын ялангуяа Америкийн их, дээд сургуулийн єргєдлийн маягтыг бїрдїїлэхэд эссе буюу зохион бичлэг бичих шаардлага зайлшгїй гардаг. Эссе буюу зохион бичлэг нь таныг элсэлтийн шалгалтын комиссын гишїїдэд танилцуулах чухал боломж олгож буй хэрэг юм.

Их дээд сургуульд єргєдєл гаргагчид ихэнхдээ зохион бичлэгээ албан ёсны, мэргэжлийн їг хэллэгтэй, єєрийн зорилгоо зєв тодорхойлсон байх ёстой гэж боддог. Энэ нь магистр болон тїїнээс дээш шатанд суралцагсдын хувьд анхаарах ёстой асуудал боловч баклаврын шатанд суралцагсдын хувьд зохион бичлэгтээ єєрийгєє хувь хїний талаас нь илїї танилцуулж бичих хэрэгтэй байдаг. Жишээлбэл: таны амьдрал эсвэл таны їзэл бодолд хамгийн их нєлєє їзїїлсэн хїний тухай, эсвэл чєлєєт цагаа хэрхэн яаж єнгєрїїлдэг тухай бичвэл зїгээр. Учир нь: Америкийн их, дээд сургуулиудын элсэлтийн шалгалтын комиссын гишїїд зєвхєн хичээлийн дїн, шалгалтын оноо харахаас гадна, єргєдєл єгєгчийг хувь хїн талаас нь мэдэхийг хїсдэг. Мєн єєрийн хїрсэн амжилт, бїтээсэн зїйлийн тухай, жишээлбэл оролцож байсан уралдаан, олимпиад, эзэлсэн байр, шагналын тухай эсвэл сайн дурын ажил хийж байсан зэргээ дурдах нь зїйтэй. Харин єєрийгєє хэт тєвийлгєн магтах эсвэл нэмж зохиож бичих нь зохимжгїй.

Та эссегээ яаж бичих вэ?

1-р алхам: Бичихээсээ ємнє

Эхлээд юу бичихээ сайтар бод. Ингэхдээ бїтэц, зохион байгуулалт, дэс дараалал зэргийг їл хайхран бодол санаандаа байгаа бүхнээ цаасан дээр буулга.

Бичсэн зїйлээ утга санаагаар нь хооронд нь холбож їз.

Дэс дараалал, логикийг анхаар.

Одоо бичсэн зїйлийнхээ утга санааг анхааран тухайн эх болгон дээр нарийвчлан ажилла.

Бїгдийг дахин эхнээс бич.

2-р алхам: Эхний хэсэг

Энэ хэсэгт та эссе буюу зохион бичлэгийнхээ товч утга, ерєнхий тєлєвлєгєєг

тусгаарай. Эхний хэсэгт эссений товч агуулгыг тусгаж єгвєл уншигчдад ерєнхий утга санааг тїргэн ойлгож, їргэлжлїїлэн уншихад хялбар болдог. Тийм учраас та эхний хэсгээ аль болох сонирхолтой, анхаарал татахуйц болгохыг хичээгээрэй.

3-р алхам: Их бие

Их биеийн хэсэг бїр нь єєрийн агуулгыг хадгалсан єгїїлбэрээр эхэлдэг бєгєєд энэ

єгїїлбэр нь ямагт шинэ санаа агуулсан байх ёстой. Дараа нь энэхїї єгїїлбэрийн утга санааг тодруулсан янз бїрийн жишээ, тайлбар, тоо баримтыг нэмж оруулна.

4-р алхам: Дїгнэлт

Зохион бичлэгийнхээ энэ хэсэгт дээрхи бичсэн зїйлийнхээ талаар дїгнэлт гарган

бичих хэрэгтэй.

5-р алхам: Засвар хийх

Та зохион бичлэгээ бичиж дуусгаад чангаар єєрєє єєртєє уншаад їз. Хэрэв та зохиогч биш, харин уншигчийн байрнаас хандвал єєрийн алдаагаа илїї амархан олох болно.

Сайн эссе ямар байх вэ?

• Хялбархан уншигдаж, амархан ойлгогддог зохион бичлэгийг сайн эссе гэж дїгнэдэг. Таны зохион бичлэгийн гол санаа тод гарсан байх ёстой.

• Эссе нь зохиогчоо хувь хїний талаас нь харуулж чадсан байх.

• Эхлэл ба тєгсгєл нь ойлгомжтой бєгєєд утаа санаа нь логик холбоотой байх.

Эссе бичихэд анхаарах зїйлїїд

Хэдийгээр зохион бичлэг тань тєгс болж чадаагїй ч гэсэн, дараах тїгээмэл тохиолддог дутагдлуудыг гаргахгүй байхыг анхаараарай:

• Хэтэрхий том эсвэл эртний їг бїї хэрэглэ. Зарим хїмїїс зохион бичлэгээ ухаантай, гоё харагдуулах зорилгоор хэт том їг хэрэглэдэг. Гэвч эдгээр їгнїїд нь зохион бичлэгийн зєвхєн хоосон чимэг болж, хувь хїний їзэл бодлыг бїрэн илэрхийлж чаддаггїй.

• Дїрмийн алдаа, хэтэрхий мэргэжлийн їг хэллэг буюу сэдэвтэй байх.

• Зохион бичлэгийн зорилго нь утга санаанаасаа зєрсєн, авцалдаагїй байх.

• Ядуу хэллэгтэй байх.

• Тэмдэг нэр болон єєр туслах їг аль болох цєєн ашиглаарай.

• Єргєдлийн маягтанд єгсєн мэдээллээ эссендээ дахин битгий давтаарай.

• Зохион бичлэг нь нэгэн хэмтэй байх ёстой.

• Єєрийнхєє сайн мэддэг, сонирхдог зїйлийн талаар бичих, харин сэдвээ сайн бодох хэрэгтэй.

• Эссе хэтэрхий урт байх хэрэггїй.

• Гол сэдвээсээ хазайх ёсгїй.

Танд амжилт хүсье!